Açık Rıza Nedir? Şartları Nelerdir?

Açık Rıza Nedir? Şartları Nelerdir?

Kişisel Verileri Koruma Kanunu ya da kısaltılmış hali ile KVKK’nın hayatımızdaki yeri ve önemi her geçen gün daha da artarken, KVKK ile ilgili terimler ve konular da önem kazanmaya başladı. KVKK söz konusu olunca ise en çok merak edilen ve araştırılan sorulardan bir tanesi de açık rıza nedir sorusu. Çünkü açık rıza, Kişisel Verileri Koruma Kanunu’yla  birlikte kişisel verileri işleyen gerçek ve tüzel kişiler için yerine getirmeleri gereken bir yükümlülük olarak kanun kapsamına alınmıştır. Bu yükümlülük ise kişisel verileri işleyen gerçek ve tüzel kişiler için açık rıza nedir sorusunun sorulmasını kaçınılmaz hale getirmiştir.

Yazımızda ise açık rıza ile ilgili en çok merak edilen ve araştırılan sorulardan olan açık rıza nedir, nasıl alınır, açık rıza beyanı nasıl hazırlanır ve açık rıza şartları nelerdir soruları hakkında detaylı cevaplar vermeye çalışacağız.

Açık Rıza Nedir?

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nda yer alan özel hayatın gizliliği başlıklı 20. Maddenin 3. Fıkrası kapsamında her vatandaş kendisi ile ilgili kişisel verilerin korunmasını isteme hakkına sahiptir. Ayrıca söz konusu Kanun maddesi kişisel verilerin ancak kanunda belirlendiği şekilde ve kişinin açık rızası ile işlenebileceği şekilde düzenlenmiştir. Açık rızanın tanımı ise yine Anayasa kapsamında tanımlanmış ve ayrıca 6698 sayılı Kişisel Verileri Koruma Kanunu’nda da açık rıza tanımına ve şartlarına yer verilmiştir. 6698 sayılı Kişisel Verileri Koruma Kanunu’nun 3. maddesine göre “belirli bir konuya ilişkin, bilgilendirmeye dayanan ve özgür iradeyle açıklanan rıza” açık rıza olarak tanımlanmıştır. Kısacası açık rıza, kişisel verileri işlenecek olan ilgili kişinin, kişisel verilerinin işlenmesine, kendi isteği doğrultusunda ya da kişisel verileri işleyecek gerçek veya tüzel kişinin isteği üzerine onay vermesi anlamına gelmektedir.

KVKK’da yer alan açık rıza tanımına biraz daha detaylı bir şekilde bakacak olursak, söz konusu açık rıza kavramında üç unsur üzerinde durulmaktadır:

-      Belirli bir konuya ilişkin olması,

-      Rızanın bilgilendirme amaçlı olması,

-      Özgür irade ile açıklanması.

Bu üç unsuru ise kısaca şu şekilde açıklayabiliriz:

-      Belirli bir konuya ilişkin olması

Açık rızanın hukuken geçerli olabilmesi için belirli bir konuya ilişkin ve o konu ile sınırlı olması gerekmektedir. Kişisel verileri işleyecek olan gerçek veya tüzel kişiler hazırlayacağı açık rıza beyanında, açık rızayı hangi konuya ilişkin istediğini anlaşılır ve net bir şekilde belirtmelidir. Eğer söz konusu açık rıza beyanı belirsizlik barındırıyor ise hukuken açık rıza olarak kabul edilmemektedir.

-      Rızanın bilgilendirme amaçlı olması:

Bir kişinin açık rıza gösterebilmesi için o konu hakkında bilgi sahibi olması yani tam olarak neye açık rıza gösterdiğini bilmesi gerekmektedir. Açık rıza verecek olan kişi neye açık rıza verdiğini ya da açık rızası sonucunda sonuçlarının neler olacağı konusunda detaylı bir şekilde bilgilendirilmelidir. Söz konusu bilgilendirme ise açık rızası alınacak kişiye anlaşılır ve net bir bilgilendirme ile sağlanmalıdır. Ayrıca bu bilgilendirmenin açık rıza alınmadan önce yapılması da son derece önemlidir.

-      Özgür irade ile açıklanması:

Açık rıza, kişinin özgür iradesinin bir beyanıdır. Bu yüzden açık rıza veren kişinin ancak kendi kararı olması durumunda kanunen geçerlilik kazanmaktadır. Açık rızaya söz konusu olan tarafların eşit konumda olmadığı veya bir tarafın diğer taraf üzerinde etkisi veya baskısı olduğunun düşünüldüğü durumlarda açık rızanın özgür irade ile verilip verilmediği mutlaka sorgulanmalıdır.

Açık Rıza Nasıl Alınır?

KVKK kapsamında kişisel verileri işleyen gerçek ve tüzel kişilerin yükümlülüklerinden biri olan açık rızanın alınması son derece önemli bir konudur. Çünkü her ne kadar kişisel verileri işleyen veri sorumluları açık rıza aldıkları anda kendilerini hukuksal anlamda güvence altında hissetseler de bütün detaylara dikkat etmemeleri durumunda ileride açık rızanın hukuken geçersiz olması durumu ile karşı karşıya kalabilirler. Bu durum ise kişisel veriler ile ilgili bütün işlemlerin hukuka aykırı olması anlamına gelmektedir. Hukuksal olarak geçerliliği olan açık rızanın alınması için ise Kanun’da belirtilen açık rıza tanımına uygun olarak alınmalıdır. Açık rıza KVKK’da “’Belirli bir konuya ilişkin, bilgilendirilmeye dayanan ve özgür iradeyle açıklanan rıza” olarak tanımlanmıştır. Bu doğrultuda, açık rıza alınırken açık rıza verilecek konunun belirli olması, kişisel verileri işlenecek kişinin bütün detaylar ile bilgilendirilmesi ve açık rızayı tamamen özgür iradesi ile vermesi gerekmektedir. Açık rıza ancak bütün bu şartlar sağlandıktan sonra elektronik imza, güvenli elektronik imza, ıslak imza veya opt-in seçeneğinin işaretlenmesi ile alınabilir.

Açık Rıza Beyanı Nasıl Hazırlanır?

KVKK’da açık rıza ilgili tanıma ve şartlarına yer verilmişken açık rızanın nasıl alınması gerektiğine dair herhangi bir usulden bahsedilmemiştir. Ancak açık rıza, kişisel verileri işleyen gerçek ve tüzel kişiler için hukuki bir yükümlülüktür ve açık rıza aldığını ispat etme yükümlülüğü de bulunmaktadır. Bu yüzden kişisel verileri işleyen gerçek ve tüzel kişiler, kişisel verilerini işleyecekleri kişiden açık rıza alabilmek için açık rıza beyanı hazırlamaktadır. Hazırlanan açık rıza beyanı hazırlanırken ise KVKK’da açık rıza tanımında belirtilen üç unsur dikkate alınmalıdır. Bu doğrultuda hazırlanacak açık rıza beyanı belirli bir konuya ilişkin olmalı ve bilgilendirmeye dayalı olmalıdır.

Açık Rıza Şartları Nelerdir?

Açık rızanın en önemli KVKK’da belirtildiği üzere belirli bir konuya ilişkin olması, detaylı ve anlaşılır bir şekilde bilgilendirici olması ve kişinin tamamen özgür iradesi ile vermiş olmasıdır. Bu üç ana unsurdan tek bir tanesi bile sağlanmadığı takdirde söz konusu açık rıza hukuken geçersiz kabul edilmektedir.

Dijiizin ekibi olarak bu yazımızda açık rıza ile ilgili en çok merak edilen sorular hakkında detaylı bilgiler vermeye çalıştık.  Eğer siz de dijital ortamda Açık rıza, Aydınlatma ve ETK metinlerinin hızlı, kolay ve güvenilir bir şekilde zaman damgalı alınıp, ETK metinlerini İleti Yönetim Sistemi’ne aktararak İzini Veri Tabanı oluşturup pazarlama faaliyetlerinizi hukuka uygun şekilde geliştirmek istiyorsanız İleti Yönetim Sistemi iş ortağı lisansına sahip olan Dijiizin’in entegrasyon hizmetlerinden faydalanabilirsiniz. Daha detaylı bilgi alabilmek için sitemizde yer alan iletişim kısmından bizimle iletişime geçebilirsiniz.